Herbata – część 2 – właściwości lecznicze

Herbata zawiera duże stężenie związków opóźniających procesy starzenia. Są to flawonoidy – naturalne składniki dostarczane w pożywieniu, które wychwytują wolne rodniki tlenowe i neutralizują ich działanie. Rodniki powstają w organizmie człowieka jako produkt uboczny przemiany materii. To one odpowiadają za uszkodzenia komórek, przyczyniają się do rozwoju chorób i przyspieszają starzenie się organizmu. Tryb życia, skażenie środowiska i stres osłabiają nasz system immunologiczny. Jednym z naturalnych sposobów obrony jest picie herbaty.

Zanim w laboratoriach naukowych odkryto niszczącą siłę wolnych rodników i dobroczynną flawonoidów, czyli zanim poznaliśmy prawdziwą zdrowotną wartość herbaty, ceniliśmy ją za orzeźwiający smak i aromat, a także za to, że dodaje sił i usuwa zmęczenie. Te właściwości zawdzięcza obecności kofeiny – alkaloidu działającego pobudzająco na system nerwowy. Filiżanka herbaty o pojemności 160 ml zawiera 40-50 mg kofeiny, czyli więcej niż znajduje się jej w tej samej ilości kawy. Dzięki temu znacznie lepiej poprawia nastrój, usprawnia koncentrację i zapamiętywanie oraz usuwa senność, jednocześnie nie zakwaszając organizmu.

Herbata chroni serce, przedłuża młodość, chroni przed miażdżycą i zawałem serca. Obniża również poziom cholesterolu – największego wroga naszych tętnic.

Przypuszcza się też (choć nie zostało to naukowo udowodnione), że picie zielonej herbaty może zapobiegać powstawaniu choroby nowotworowej i wzmacniać działanie leków przeciwnowotworowych. W Chinach, gdzie pije się jej najwięcej, stwierdzono najniższą na świecie zapadalność na raka prostaty.

Uczeni z Uniwersytetu Erasmusa w Rotterdamie, po przebadaniu prawie 3,5 tys. osób, doszli do wniosku, że ci, którzy wypijają minimum dwie filiżanki herbaty dziennie, są niemal o połowę mniej narażeni na zawał serca. Cztery filiżanki zmniejszają ryzyko o prawie 70 proc. Zależność ta okazała się najsilniejsza u kobiet.

Dermatolodzy i kosmetolodzy są przekonani, że niektóre związki zawarte w herbacie znakomicie poprawiają kondycję skóry, spowalniając procesy starzenia. Pomagają przy chorobach grzybicznych i owrzodzeniach. Wyciąg z zielonej herbaty dodawany jest do wielu kosmetyków i maści leczniczych. Okłady z herbacianej esencji łagodzą stany zapalne spojówek.

Przyjrzyjmy się teraz poszczególnym rodzajom herbaty i ich właściwościom leczniczym

Herbata zielona

Jeden z najpopularniejszych rodzajów. Zaleca ją wielu lekarzy, dietetyków i kosmetologów. Jak przekazują źródła, zieloną herbatę wykorzystywano w Chinach już 4000 lat temu, a jako lekarstwo wykorzystywano ją także w Japonii, Indiach i Tajlandii. Istnieje kilkanaście rodzajów zielonej herbaty, a dwie podstawowe odmiany pochodzą z Chin i Japonii. Mniej popularne gatunki to odmiana cejlońska i pochodząca z Kaszmiru Kahwa. 

Zielona herbata powinna być zaparzana w temperaturze od 80°C do 90°C. Optymalny czas zaparzania waha się od 2 do 3 min. Najniższa temperatura zaparzania nie powinna przekraczać 60°C, a najkrótszy czas parzenia nie powinien trwać mniej niż 30 sekund.

Liście najlepszej jakości są o wiele wydajniejsze i można je zaparzać 2-3-krotnie. Niektórzy twierdzą także, że zielona herbata zaparzona pierwszy raz w temperaturze 90°C powinna być wylana, a pić powinno się dopiero drugi napar, bo jest on oczyszczony z toksyn i pozwala wydobyć wszystkie lecznicze właściwości herbaty, do których należą:

• zapobieganie i hamowanie rozwoju wielu nowotworów;
• działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe;
• obniżanie poziomu cholesterolu i zapobieganie zawałowi serca;
• obniżanie ciśnienia tętniczego;
• działanie antystresowe i przeciwwrzodowe;
• zapobieganie nadkwaśności żołądka;
• zapobieganie hamowanie rozwoju próchnicy;
• działanie antyoksydacyjne;
• łagodzenie zapalenia spojówek (poprzez nakładanie na oczy okładu z ostudzonej zielonej herbaty).

Chińska czerwona herbata 

Czerwona herbata ma ziemisty smak i zapach. Słodzenie tej herbaty neutralizuje większość jej walorów leczniczych, do których należą:

• walka z nadwagą – czerwona herbata wspomaga metabolizm;
• wspomaganie pracy wątroby;
• działanie moczopędne – zaleca się ją osobom z problemami nerkowymi;
• obniżanie poziomu cholesterolu;
• zapobieganie zmianom miażdżycowym;
• obniżanie ciśnienia;
• poprawa krążenia obwodowego i mózgowego, dzięki czemu poprawia się jakość myślenia i ułatwiona jest koncentracja;
• poprawa pamięci;
• poprawa nastroju i zwalczanie lekkiej depresji;
• ogólne wzmocnienie organizmu.

Herbata Yerba Mate

Lecznicze właściwości tej herbaty to:

• wzmacnianie odporności organizmu i poprawa wzroku dzięki zawartej w herbacie witaminie A;
• utrzymywanie właściwego stanu nerwowego – witamina B1;
• wzmocnienie włosów i zapobieganie zapaleniom oczu dzięki zawartej w napoju witaminie B2;
• wzmocnienie zębów i przyrost liczby czerwonych krwinek – witamina C;
• wzmocnienie kości i zębów – duże ilości wapna znajdujące się w herbacie;
• utrzymywanie sprawności systemu nerwowego i wydolności organizmu – wysoka zawartość fosforu;
• utrzymywanie sprawności fizycznej – obecność żelaza

Mocny napar herbaty jest odtrutką w zatruciach np. metalami ciężkimi czy ostrym zatruciu alkoholem. Substancją wiążącą toksyny jest garbnik o nazwie tanina (najwięcej w czarnej herbacie). Ale poza tymi korzystnymi właściwościami tanina zmniejsza wchłanianie żelaza z pożywienia. Lepiej zatem nie popijać herbatą posiłków i preparatów żelazotwórczych. Trzeba jednak pamiętać, że czarna herbata pita w nadmiarze może wywołać bezsenność, kołatanie serca, drżenie mięśni, bóle i zawroty głowy. Nasila też wydzielanie kwasu solnego w żołądku, co szkodzi wrzodowcom.

Herbata, najpierw traktowana z szacunkiem, z czasem w naszym zabieganym świecie stała się napojem pospolitym, pitym w pośpiechu, słodzonym ponad miarę. Wsypywana do sitka i przelewana wrzątkiem, zaparzana kilka razy, straciła większość swoich niezwykłych zalet. Na szczęście w ostatnich latach nastąpił prawdziwy renesans herbaty na świecie. Nie tylko z tego powodu, że mamy możliwość wyboru różnych jej gatunków. Również dlatego, że zaczęliśmy znowu dostrzegać przyjemność, jaką daje delektowanie się smakiem dobrze podanego herbacianego naparu. Coraz bardziej cenimy też jego zdrowotne właściwości.

Jak grzyby po deszczu powstają specjalistyczne sklepy z dziesiątkami gatunków chińskiego specjału. Prawie wszędzie można znaleźć przytulną herbaciarnię, gdzie miło spędzimy czas przy filiżance parującego napoju. Tak spełniają się słowa mistrza herbacianej ceremonii Tien Ji-henga: „Pijmy złocisty napar, by zapomnieć o zgiełku tego świata”.