Stany Zjednoczone – Arkansas. Część 1 – historia i fakty

Arkansas, poza Luizjaną i Hawajami, to najmniejszy stan na zachód od rzeki Mississippi. Graniczy z Missouri na północy, Tennessee i Mississippi na wschodzie, Luizjaną na południu, Teksasem na południowym zachodzie i Oklahomą na zachodzie. Nazwa Arkansas była używana przez wczesnych francuskich odkrywców w odniesieniu do ludu Quapaw – wybitnej rdzennej grupy na tym obszarze – oraz do rzeki, wzdłuż której się osiedlili. Termin ten był prawdopodobnie zniekształceniem słowa akansea, nazwy używanej przez inną lokalną społeczność tubylczą, Illinois w stosunku do plemienia Quapaw.

Najwcześniej zamieszkane było przez rdzennych mieszkańców urwisk wzdłuż rzeki Mississippi ok. 500 n.e. Kultury budujące kopce pozostawiły kurhany wzdłuż rzeki. Odkrywcy hiszpańscy i francuscy przemierzali region w XVI – XVII wieku; pierwsza stała europejska osada została założona w Arkansas Post w 1686 roku.

Jako część ziemi nabytej w ramach zakupu Luizjany, Arkansas stało się odrębnym terytorium w 1819 r., zaś w 1863 r.  zostało oficjalnie uznane stanem. Arkansas, stan niewolniczy, stał się dziewiątym stanem, który odłączył się od unii i dołączył do Skonfederowanych Stanów Ameryki.

Stan i wojna domowa

Zanim Arkansas uzyskało stanowość w 1836 r., wszystkie tytuły ziemskie lokalnych rdzennych mieszkańców – w tym Quapaw, Osage, Caddo, Cherokee i Choctaw – zostały wycofane przez Kongres Stanów Zjednoczonych, a plemiona zostały zepchnięte na zachód na Terytorium Indian, czyli na obszar przyszłego stanu Oklahoma. Przemoc wybuchała z przerwami wzdłuż zachodniej granicy stanu, aż do końca XIX wieku, kiedy atmosfera pogranicza zniknęła wraz z osadnictwem białych na Terytorium Indian.

Wielu białych osadników przywiozło ze sobą (lub kupiło) niewolników pochodzenia afrykańskiego, co ostatecznie doprowadziło Arkansas, podobnie jak inne stany Południa, do rozwoju gospodarki rolnej, która była silnie uzależniona od instytucji niewolnictwa. Kwestia niewolnictwa zajęła ważne miejsce w decyzji 11 południowych stanów o odłączeniu się od unii w latach 1860–61 w celu utworzenia Skonfederowanych Stanów Ameryki; akt ten ostatecznie wywołał wojnę secesyjną w Ameryce. Arkansas było dziewiątym stanem, który odłączył się w maju 1861 r. Po zdobyciu przez Konfederację Fortu Sumter Prezydent Abrahama Lincolna wezwał ochotników. Nastroje związkowe były jednak silne w północnym Arkansas i około 10 000 mieszkańców stanu – zarówno białych, jak i czarnych – dołączyło do sił federalnych. Chociaż o wiele więcej mieszkańców walczyło po stronie Konfederacji, Little Rock padło ofiarą wojsk Unii w 1863 roku i przez następną dekadę stan ten był politycznym polem bitwy między zwolennikami secesji a narzuconym republikańskim rządem Północy.

Stan Arkansas został ponownie przyjęty do Unii w 1868 roku, ale stan nadal był targany wewnętrznymi konfliktami. Podobnie jak w przypadku większości innych byłych stanów Konfederacji, porażka w wojnie secesyjnej doprowadziła do ustanowienia systemu dzierżawców, pojawienia się problemu rasowego o nowych i potężnych wymiarach oraz rozprzestrzeniania się ubóstwa. Doprowadziło to również do powstania praktycznie jednopartyjnego systemu politycznego; Arkansas powróciło do obozu Partii Demokratycznej w 1874 roku i pozostał tam przez ponad sto lat.

Arkansas w XX i XXI wieku

W XX wieku Arkansas odeszło od bazy rolniczej skoncentrowanej na bawełnie do zróżnicowanej gospodarki ze znaczącymi komponentami produkcyjnymi i usługowymi. Zmiana rozpoczęła się w latach trzydziestych XX wieku, kiedy to pojawiła się ogromna przepaść między dzierżawcami na jednym końcu drabiny społecznej, a zarządcami i właścicielami ziemskimi na drugim. Właściciele małych gospodarstw lub firm stanowili inną klasę. Dzięki powołaniu Południowego Związku Rolników Dzierżawców mogli oni znacznie poprawić swoje warunki, a także wpłynąć na krajową politykę rolną Prezydenta Franklina D. Roosevelta i jego następców. W ciągu następnych kilkudziesięciu lat mechanizacja rolnictwa i przejście od uprawy bawełny do uprawy ryżu i soi praktycznie wyeliminowały dzierżawcę – choć nie wiejską biedotę.

W międzyczasie skutki Wielkiego Kryzysu (1929 – ok. 1939) w Arkansas zostały wzmocnione przez kilka lat suszy, zmuszając wielu robotników rolnych do przestawienia się na inne rodzaje pracy. W ciągu następnej dekady II wojna światowa (1939–45), z dużą liczbą żołnierzy i przemysłem związanym z obronnością, rozszerzyła zmiany na najbardziej odizolowane części Arkansas. Na początku XXI wieku rolnictwo nie tylko zostało przyćmione przez łączną sumę zróżnicowanych działań usługowych państwa jako głównego składnika gospodarki, ale, podobnie jak wielu jego północnych sąsiadów, państwo zostało w dużej mierze zurbanizowane.

Era ruchu na rzecz praw obywatelskich była napiętym okresem w historii Arkansas. Orval E. Faubus, gubernator w latach 1954-1967, oparł się nakazowi sądu federalnego nakazującego integrację czarnych i białych uczniów w szkołach publicznych.

Przełomowym wydarzeniem politycznym połowy XX wieku był wybór republikanina Winthropa Rockefellera na gubernatora; objął urząd w 1967 r., przełamując długą tradycję przywództwa Demokratów w Arkansas. Pod koniec XX i na początku XXI wieku ze stanu wywodziły się postaci polityczne o narodowym znaczeniu. Pochodzący z Arkansas wieloletni gubernator Bill Clinton, demokrata, został wybrany na prezydenta Stanów Zjednoczonych na dwie kadencje (1993–2001). Chociaż Partia Demokratyczna nadal kontrolowała większość lokalnych urzędów politycznych, Republikanie coraz częściej przejmowali urzędy w całym stanie, a stan Arkansas zaczął głosować na Republikanów w wyborach prezydenckich.

• Data uznania za stan: 15 czerwca 1836 r
• Stolica: Little Rock
• Ludność: 2915918 (2010)
• Wielkość: 53 178 mil kwadratowych
• Inne nazwy: The Natural State; Land of Opportunities
• Motto: Regnat populous („Lud panuje”)
• Drzewo: Sosna
• Kwiat: kwiat jabłoni
• Ptak: Przedrzeźniacz

Ciekawostki

• Założony przez prezydenta Theodore’a Roosevelta w 1907 roku, Ouachita National Forest króluje jako najstarszy las narodowy na południu. Góry Ouachita są niezwykłe, ponieważ ich grzbiety biegną ze wschodu na zachód, a nie z północy na południe.
• Arkansas jest domem dla szerokiej gamy zasobów naturalnych, w tym ropy naftowej, gazu ziemnego, bromu i kamienia krzemionkowego. Przez cały XX wiek państwo było odpowiedzialne za dostarczanie około 90 procent całego krajowego boksytu, z którego wytwarza się aluminium.
• Chociaż oficjalnie uznano go za park narodowy dopiero w 1921 r., obszar obecnie znany jako Park Narodowy Hot Springs został uznany przez Kongres jako rezerwat rządu USA w 1832 r. – 40 lat przed ustanowieniem Parku Narodowego Yellowstone jako „pierwszego” parku narodowego. Ze średnią temperaturą 143 stopni Fahrenheita, gorące źródła były używane od wieków jako kąpiele lecznicze.
• Po orzeczeniu Sądu Najwyższego w sprawie Brown v. Board of Education of Topeka, które zakazało segregacji w edukacji publicznej, Central High School w Little Rock stało się polem bitwy w walce o prawa obywatelskie, kiedy Gwardia Narodowa Arkansas odmówiła wstępu dziewięciu afroamerykańskim uczniom w 1957 roku. Kilka tygodni później, 25 września, uczniowie uczestniczyli w pierwszym pełnym dniu w szkole pod eskortą wojsk federalnych na polecenie prezydenta Dwighta Eisenhowera.
• W Lesie Narodowym Ozark znajduje się 1,2 miliona akrów i ponad 500 gatunków drzew i roślin drzewiastych.
• Arkansas jest wiodącym krajowym producentem ryżu i drobiu. Uprawia się tam prawie wszystkie rośliny uprawne produkowane w Stanach Zjednoczonych z wyjątkiem owoców cytrusowych.
• Od 1874 do 1967 roku każdy gubernator Arkansas był członkiem Partii Demokratycznej.